หนังสือ หลายชีวิต จิตร ภูมิศักดิ์

ผู้เขียน : วิชัย นภารัศมี

9789749151020

ฟ้าเดียวกัน

(T)

คำนำผู้เขียน

หนังสือ หลายชีวิต จิตร ภูมิศักดิ์ เป็นการรวบรวมงานของผู้เขียนที่เขียนถึงจิตร ภูมิศักดิ์ ในต่างกรรมต่างวาระกัน เพราะฉะนั้นผู้อ่านจึงจะพบข้อแตกต่างด้านสำนวนภาษาที่ปรากฏอยู่บ้าง โดยเฉพาะบทความที่เขียนขึ้นในสมัยที่การต่อสู้ทางการเมืองเข้มข้นยุค ขวาพิฆาตซ้าย การเขียนถึงจิตร ภูมิศักดิ์ ผู้มีฐานะตัวตนแน่นอนอยู่ฝ่ายหนึ่งจึงปรากฏสำนวน อารมณ์ ของยุคสมัยนั้นในการเขียนอยู่ค่อนข้างมาก

เมื่อกาลเวลาผ่านไป ความเป็นจิตร ภูมิศักดิ์ ไม่ได้ปรากฏอยู่ในมิติเดียวผลงานทางวิชาการของจิตร ได้มีส่วนผลักดันชื่อเสียงของจิตรขึ้นมาอย่างโดดเด่นไม่น้อยกว่าทางด้านความเชื่อมั่นในอุดมคติทางด้านการเมือง ผลงานของผู้เขียนในบางส่วนจึงพอจะเชื่อมภาพหรือสะท้อนภาพบางเสี้ยวของชีวิตจิตร ก่อนที่จะเป็นนักวิชาการ นักวิจารณ์ นักคิด นักอ่าน ได้บ้างพอสมควร

แต่ถึงกระนั้นผู้เขียนก็เชื่อว่ายังมีอีกหลายเรื่องหลายประเด็นที่เราไม่รู้เกี่ยวกับจิตร ภูมิศักดิ์

และก็เช่นเดียวกันผู้เขียนก็ไม่อยากให้เรารู้จักจิตร ภูมิศักดิ์ อย่างเพียงจะเป็นแฟชั่น ที่ยุคสมัยผ่าน แฟชั่นก็ล้าสมัยไปด้วย

คนแบบจิตร ภูมิศักดิ์ ในแวดวงการต่อสู้ทางการเมืองต่างยอมรับว่าคนเช่นนี้หายาก และเป็นของแท้

ในแวดวงนักวิชาการก็ยอมรับเช่นกันว่า ในรอบ ๑๐๐ ปี ของสังคมไทยถึงจะมีคนเช่นนี้สักคนหนึ่ง จิตร ภูมิศักดิ์ เป็นปัญญาชนที่นำประวัติศาสตร์ วรรณคดี วรรณกรรม มาอธิบายสังคมไทยได้อย่างดีเยี่ยม โดยมองจากทัศนะที่ยึดผลประโยชน์ของประชาชนเป็นด้านหลัก

ผู้เขียนเขียนบทความเกี่ยวกับจิตร ภูมิศักดิ์ เท่าที่หาข้อมูลหลักฐานได้ ก็ไม่ได้ชี้ชัดว่าจะต้องถูกต้องเสมอไป ในอนาคตหากมีข้อมูลใหม่เพิ่มเติมอีกก็คงได้มีโอกาสเสนออีกครั้งหนึ่ง

วิชัย นภารัศมี

๒๗ เมษายน ๒๕๔๖

สารบัญ

ส่วนที่ ๑ ชีวิต

ชีวิตในวัยเยาว์

ชีวิตวัยเด็กและวัยรุ่นของจิตร ภูมิศักดิ์ จากปากคำของ ญาติผู้ใกล้ชิด

เอ็ยสะระ, พระตะบอง ปัญหาการเมืองที่ประทับใจครั้งแรก

เสียงสะท้อนของความสงบ, แม่น้ำสังแก และเพื่อน ๆ

จิตร ภูมิศักดิ์ กับการประท้วงครั้งแรก

สรุปลักษณะนิสัยของจิตร ในวัยเยาว์

โยนบก

เหตุการณ์ที่ข้าฯ ถูกกล่าวโทษ

รำลึกจาก จิตร ภูมิศักดิ์ ถึงกรณี โยนบก ผลักดันกลายเป็นการช่วยกัน ผลักไส

แม่ของจิตร และคนอื่น ๆ

ไว้อาลัยแม่ของ จิตร ภูมิศักดิ์

ร่วมพิธีไว้อาลัย แสงเงิน ฉายาวงศ์

จิตร ภูมิศักดิ์, เสฐียรโกเศศ, ชูครู หรือ อุ้มครู

จิตร ภูมิศักดิ์ วิลเลี่ยม เจ.เก็ดนี่ย์ และวิลลีสเอช.เบิด

จดหมายถึง จิตร ภูมิศักดิ์ (หนุ่ม) และการจัดตั้ง

ด.ญ.น้อย พิมลำ, อาจารย์ของอุษา และอิสรภาพอันมีเกียรติ

ข้อพึงสังเกตซ้ำ, ข้อพึงระวังสำหรับ ช่อฟ้า

ข้อละเอียดเล็ก ๆ น้อย ๆ เกี่ยวกับ จิตร ภูมิศักดิ์

ส่วนที่ ๒ งาน

นักวิชาการนอกคอก

เส้นทางการดิ้นรนไปสู่นักปราชญ์ราชบัณฑิต

ร่างวิทยานิพนธ์ ที่หายไป คำเขมรโบราณในภาษาไทย ความมุ่งมั่น จิตร ภูมิศักดิ์ หลังกรณี โยนบก

ปฏิสัมพันธ์ จิตร ภูมิศักดิ์ กับ เพื่อน-บ้าน-งาน(เขียน) สิ่ง สูญหายและคงอยู่ ที่ต้องชำระ

หัวชนกำแพง หรือ การเคลื่อนไหวทางทฤษฎีศิลป

เมื่อจิตร ภูมิศักดิ์เรียนภาษาจีน

จิตร ภูมิศักดิ์ กับภาษาละหุ

นามปากกา

จิตรเสน และกึ่งศตวรรษของกลุ่มหนุ่มแห่งหนังสือทรรศนะ

มุฟวี่แมน, สันติ-วีณา เขียนไปศึกษาไปที่ ไทยใหม่

นวัตถกร: เดินทางมาระหว่างอะไรหนอ?

มนัส นรากร, นรากร ไม่ใช่ นรบดี

ใครคือ ส. หิรัณยภาส?

รอยยิ้ม ของ เด็กอมมือ

บทเพลง บทกวี บทวิจารณ์ บทละคร และอื่น ๆ

ยังไม่สิ้นเสียงเพลงของจิตร ภูมิศักดิ์

บทกวี ตกหล่น ที่ได้จาก หมื่นส้อง

มงกุฎกระดาษ, เสือ และกวางน้อย ๆ ของสายธาร

บทละครที่เขียนไม่จบ และ คัลลองชีวิต

ข้าพเจ้าไม่ต้องบวช และทำงานให้เหมือนวัวเพื่อลูกแหง่