หนังสือประวัติศาสตร์ปาตานี

ถ้าคุณอ่านภาษายาวีไม่คล่อง รูมีไม่เข้าใจ ผมเเนะนำให้คุณอ่านภาษาไทย... นี่คือหนังสือประวัติศาสตร์ปาตานีที่เขียนโดยอิบราฮีม ซุกรี ซึ่งเป็นที่อ้างอิงของบรรดานักประวัติศาสตร์ปาตานี หนังสือนี้เคยเป็นหนังสือต้องห้ามเมื่อประมาณ 60 ปีก่อน (15 ตุลาคม 1958) ตีพิมพ์ในโกตาบารู กลันตัน เป็นหนังสือเล่มที่ 3 อันเก่าแก่ในบรรดาหนังสือประวัติศาสตร์ปาตานี ซึ่งรองจาก หนังสือ ตาริค ปาตานี และ ฮากายัต ปาตานี อิบราฮีม ชุกรี เป็นชื่อนีรนามของผู้เขียนหนังสือนี้ ซึ่งไม่มีใครเลยที่รู้ตัวตนผู้เขียนที่แท้จริง หลายคนสังสัยว่า เต็งกูอับดุลญาลาล บิน เต็งกูอับดุลมูตอลิบ กษัตริย์สายบุรี บางคนบอกว่าสองเป็นผสมของสองตัวบุคคล นั้นคือ อิบราฮีม มุสตาฟา และ อัสอัด ซุกรี ฮะญีมูดา ซึ่งสองท่านนี้เป็นสมาชิกของขบวนการต่อสู้ GEMPAR ( Gerakan Melayu Patani Raya) และบางคนบอกว่า อิบราฮีม ซุกรี มีตัวตนจริง ส่วนที่หลายคนสงสัยว่า อิบราฮีม ซุกรีนั้น คือ ตัวตนของ เต็งกูอับดุลญาลาล แต่ท่านปฏิเสธมาตลอด แต่อย่างไรก็ตามในหนังสือเล่มฉบับเดิมมีตราปั้มของ เต็งกูไซนับ บินตี เต็งกูอับดุลมูตอลิบ ซึ่งเป็นพี่สาวของท่านเต็งกูอับดุลญาลาล... นักเขียนประวัติศาสตร์ปาตานี อาหมัด ฟัตฮีเคยกล่าวว่าหนังสือเล่มเคยเป็นที่หายากพอสมควรในสมัยก่อนเพราะถูกเเบล็คลิสต์ หลังจากตีพิมพ์ปั๊บก็โดนเลย แต่สุดท้ายแล้วหนังสือเล่มนี้ถูกตีอีกครั้งในปี 2002 ในภาษามลายูรูมีและยาวี โดยสำนักพิมพ์ Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) แต่ต่อมาได้แปลเป็นภาษาไทยในปี 2527 และต่อมาทำฉบับสมบูรณ์ในปี 2541 โดย ดร.หะสัน หมัดมัน และ มาหามะซากี เจ๊ะหะ แปล ผศ. ดลมนรรจ์ บากา เรียบเรียง