การโค่นล้มสถาบันกษัตริย์สเปนใน ค.ศ. 1931 ไม่ได้มีสาเหตุมาจากสงครามหรือเหตุการณ์นองเลือดแต่อย่างใด แล้วสถาบันกษัตริย์ที่ดำรงอยู่มายาวนานนับพันปีล่มสลายลงได้อย่างไร สาเหตุสำคัญที่สุดคือกษัตริย์อัลฟอนโซที่ 13 พระองค์ไม่ยอมปรับตัว ไม่ยอมรับการปฏิรูปการเมือง และพยายามแทรกแซงการเมืองเพื่อรักษาการสืบทอดอำนาจในระบอบคณาธิปไตยของชนชั้นนำ สาธารณรัฐที่ 2 เริ่มต้นขึ้นโดยสงบปราศจากการนองเลือด นับเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์สเปนที่อำนาจรัฐอยู่ในมือของกลุ่มการเมืองที่มุ่งแก้ปัญหาที่ฐานรากและปฏิรูปอย่างจริงจัง ผ่านกระบวนการประชาธิปไตย หลายคนมองว่าปัญหาความขัดแย้งทุกอย่างที่สั่งสมมาตลอดจะคลี่คลายลงได้ พวกเขาเชื่อมั่นว่าระบอบสาธารณรัฐคือประชาธิปไตยที่แท้จริง และจะนำพาประเทศสเปนไปสู่ความทันสมัยและความเท่าเทียม การล่มสลายของสถาบันกษัตริย์สเปน และการเมืองในสมัยสาธารณรัฐที่ 2 (ค.ศ. 1931-1936)แม้เหตุการณ์จะเกิดขึ้นร่วม ๆ หนึ่งร้อยปีมาแล้ว แต่ทว่าแทบทุกแง่มุมของประวัติศาสตร์ช่วงนี้ ได้กลายมาเป็นกรณีศึกษาให้คนรุ่นหลังจากทั่วทุกมุมโลกได้ถอดบทเรียนเอาไว้อย่างแหลมคม รวมทั้งหลายสถานการณ์ยังสะท้อนถึงวังวนการเมืองปัจจุบันของบ้านเรา ว่าช่างคลับคล้ายกันจนน่าพรั่นพรึง